Paul Thomas Anderson is een regisseur van de ‘nieuwe lichting’ die ik al volg sinds 1996 toen hij debuteerde met zijn film Hard Eight, een onvervalst misdaad drama. Daarna kwam hij met het hilarische Boogie Nights maar met Magnolia brak hij door bij het grote publiek. Ten tijde van zijn film Punch Drunk Love uit 2002 waarvoor hij in Rotterdam was tijdens het International Film Festival Rotterdam, kreeg ik de kans hem te ontmoeten en een handtekening te scoren. Anderson is een echte genre-filmer gebleken want hij pint zich niet vast op een vast genre maar is van alle markten thuis. There Will Be Blood, The Master en Phantom Thread waren zijn wat donkere films. Maar in elke film schuilt de hand van Anderson, die je steeds weer terugziet.
Begin dit jaar wist ik nog niet dat er nieuwe Anderson film zat aan te komen maar toen de eerste berichten binnen druppelden, was mijn nieuwsgierigheid meteen gewekt. Ik heb bijna al zijn films in de bioscoop gezien dus afgelopen weekend toog ik naar de bioscoop om deze film te gaan zien.
We volgen Bob (Leonardo DiCaprio), lid van de linkse rebellengroep French 75. Samen met zijn vriendin Perfidia (Teyana Taylor) gaan ze de strijd met de rechtse flank aan. Als ze op een dag vluchtelingen helpen ontsnappen uit een detentiekamp, krijgen ze het aan de stok met de militair Steven J. Lockjaw (Sean Penn). Zestien jaar later is Bob een uitgerangeerde nietsnut en stoner, die samen met zijn dochter Willa (Chase Infinity) – die wel iets van haar leven probeert te maken – ondergedoken zit in een huisje in het bos. Als zijn dochter verdwijnt en duidelijk is dat zijn aartsrivaal Lockjaw erachter zit moet hij zichzelf bij elkaar rapen om zijn dochter te redden. Met hulp van Sensei Sergio St. Carlos (Benicio Del Toro) gaat hij stoned, paranoïde en vooral zonder plan te werk.
Anderson schreef het scenario dat deels geïnspireerd is op de roman Vineland van schrijver Thomas Pychon. Het is de vierde roman die hij schreef in 1990. Anderson baseerde zijn verhaal losjes op de hippie die centraal staat in de roman. Hij verzon er karakters, verhaallijnen en situaties bij en verplaatste het van 1984 naar het tijdperk Trump. Zowel links en rechts krijgen vegen uit de pan van Anderson. Pychon schreef in 2009 het boek Inherent Vice dat ook door Anderson werd verfilmd met Joaquin Phoenix. Een van zijn vaste acteurs.
Eigenlijk is al van het begin af aan duidelijk dat Bob nooit echt een echte revolutionair is geweest. In tegenstelling tot wat hij beweert. Hij is een meeloper die meer interesse heeft in zijn vriendin Perfidia dan in rechtvaardigheid. Die vriendin is zo gek als een deur en wil nog even de daad doen met Bob doen terwijl ze wegrennen voor een net geplaatste bom. Als zijn vriendin haar vrijheid opeist en weggaat, blijft Bob achter met een jonge Willa. Een sterke rol van relatieve nieuwkomer Infinity. Penn als perverse en onzekere militair is sterk. Je moet het maar durven en kunnen om die rol zo te spelen. Hij maakt er bijna een karikatuur van maar weet daar net vandaan te blijven. Met de jaren zie je ook dat hij ouder is geworden.
DiCaprio is de antiheld van de film. Als hij zo rond rent met zijn badjas aan, tas om zijn schouders, zonnebril op en stoned als een garnaal, vraag je je af hoe hij ooit zijn dochter gaat redden. Dat hij opgefokt en agressief is komt meer door de hoeveelheid drugs dan door zijn vechtlust. Het grappige is ook dat hij zelf wezenlijk niets verandert aan de situatie en dat het vooral zijn dochter zelf is die uit de handen van de doorgedraaide Lockjaw (die naam alleen al) probeert te komen. Maar het allergrappigst van de hele film, is wel de rol van Del Toro als de eeuwig rustig Sensei die volkomen ontspannen door de film wandelt. De auto achtervolging bijna aan het eind van de film is bijna hypnotiserend en zo gaaf in beeld gebracht.
Goed beschouwd is het een compleet gestoord verhaal maar het levert wel een film op die een mix van komedie, satire, drama en actie is. Eigenlijk gooit hij alle stijlen door elkaar. Dat doet hij met zoveel zelfvertrouwen dat het eigenlijk niet mis kan gaan. Paul Thomas Anderson laat wederom zien dat hij een volkomen unieke regisseur is die met zijn tiende film – geschoten in VistaVision – wel zijn meest politieke film aflevert.