Nummer 1: Le voyage dans la lune (1902) R: Georges Melies – Frankrijk
Naslagwerk: 1001 Films – bladzijde 20
“Melies kon gewoon toveren…En hij begreep wat je kunt doen met bewegend beeld” – Martin Scorsese – 2012
Le voyage dans la Lune is een stomme film uit 1902 van de Franse cineast Georges Melies en is losjes gebaseerd op twee romans namelijk De la Terre à la Lune van Jules Verne en The First Men in the Moon van H.G. Wells.
Georges Melies is een van de eerste cineasten en zijn achtergrond als illusionist kwam hem goed van pas. Hij schreef en regisseerde de film en had als acteur ook een theater achtergrond. De film was destijds revolutionair omdat het een speelduur had van 14 minuten, daar de meeste films in die tijd niet langer dan twee minuten duurde en veelal dagelijkse gebeurtenissen lieten zien.
De film begint met een wetenschappelijk congres waarop professor Barbenfouillis (een rol van Melies zelf) zijn collega’s probeert te overtuigen een maanreis te maken. Eenmaal overtuigd vertrekken ze naar de maan en de raket beland in het oog van de maan (met een gezicht erin) – deze afbeelding (zie onder) kent bijna iedereen wel. Ze worden gevangengenomen door vijandige maanbewoners, de Selenieten, die hen naar de koning brengen. De Selenieten blijken echter in rook op te gaan als ze met een paraplupunt worden aangeraakt. Uiteindelijk keren ze behouden thuis.
Deze film geldt als een mijlpaal in de filmgeschiedenis en is een onderhoudende en baanbrekende film. Je moet de film echter wel in perspectief zien. Ik kan me goed voorstellen dat je niet begrijpt waarom een stomme film uit 1902 zo bijzonder is.
In de eerste plaats, de al eerdergenoemde speelduur van maar liefs 14 minuten. De film wordt ook gezien als de eerste science-fiction film ondanks de simpele effecten. Melies was ook een van de eerste die dit soort effecten in al zijn films gebruikte. De film kende nog wel een theatrale aanpak. Zo zat er geen diepte in de film; de acteurs staan net als in het theater naast elkaar en niet achter elkaar (diepte) en zo werden er decors en achtergrond doeken gebruikt. Ook is de cameravoering statisch waardoor het net is alsof je naar een theaterstuk kijkt.
Van de originele zwart-wit versie zijn veel gratis versies met en zonder soundtrack te vinden in YouTube en Internet Archive maar er bestaat ook een kleurenversie van. Dat wil zeggen, een ingekleurde versie. In die tijd gebeurde dat veel. Ieder frame werd met de hand ingekleurd en soms hadden ze voor iedere kleur iemand anders in dienst. Het inkleuren was dus een tijdrovende klus.
De kleurenversie werd in 1993 ontdekt door de Filmoteca de Catalunya in Spanje. Deze versie kwam in handen van Serge Bromberg en Eric Lange die de hele filmrol, die deels al vergaan was en beeldje voor beeldje digitaal vastlegden en het zo van de ondergang redde. Het zou nog tot 2011 duren (109 jaar na de originele uitgave) voor de gehele restauratie een feit was.
Serge Bromberg en Eric Lange maakte over dat proces een interessante documentaire: The Extraordinary Voyage die samen met de gerestaureerde versie inclusief een nieuwe soundtrack door het Franse muziekgezelschap Air op de dvd te vinden is. Dit is natuurlijk de versie die iedere cinefiel zou moeten zien en zou moeten hebben. Deze mooie uitgave heb ik dus ook aangeschaft en het is absoluut de moeite waard om deze eens te bekijken.
